اؤیکو، یالنیز دانیشیق دئییل
اؤیکو، یالنیز دانیشیق دئییل
گلوریا کمپتون*
فارسجادان چئویرن: حسین واحدی
گلوریا کمپتون*
نه زامان شخصیت‌لرین حیکایه‌ده دانیشمالاری گرکلی‌دیر؟ نه دئسین‌لر؟ نه دئمه‌سینلر؟ نئجه دئسین‌لر؟ دانیشیق‌لا نئجه ائتمک اولار شخصیت‌لرین هوسین اوزه چیخاردیب همده تانیملاما[شخصیت پردازی] ایله، اوخوجو اونلا جانداشلیق[همدلی] حسی تاپسین؟ نئجه کاراکتئرلرین دانیشیق‌لاری بحران‌لا آسلانیشی حیکایه‌ده چوخالدا بیله‌ریک؟
نئجه دانیشیق‌لاری حیکایه، روایت و حادثه‌لری ایله بیرلشدیره بیله‌ریک؟
نئجه حیکایه‌ده یئرله زامان بیلگی‌لرینی دانیشیقلاردا آچیقلایا بیله‌ریک؟
بو چئشید[نوع] سؤال‌لارا، خانیم کمپتون چالیشیب “دانیشیق” [دییالوق] آدلی اؤز کیتابیندا اوخوجولار اوچون ایضاح گتیرسین. یازیچی‌نین باخیشی ایله حیکایه‌ده دانیشیق یازما، چوخ دا چتین ایش دئییل، آما بیز اونو چتینلشدیریریک. او بو کیتابدا چالیشیب دانیشمانی اوخوجویا چوخ راحت و طبیعی صورت‌ده آچیقلاسین، نفس چکمه‌یه تای.
دئمک بیز نفس چکنده فکر ائدیب سونرا نفس چکیریک‌می؟ بو ایش اوچون کاراکتئرلرین دری‌سینه کئچیب اونلارلا بیر اولماق لازیم‌دیر. یازیچی توصیه ائدیر، دانیشیق یازما سیزه راحات اولسون دئیه، بئله دوشونون، بو ایش سیزه بیرجور باش قاتمادیر.
آدسیز حیکایه‌جیک
حاضیرلایان: حسین واحدی
ـ آلو، سالام آنا...
ـ علیکوم سالام... هاراداسان؟
ـ آنا قیزلار گئدیر گزمه‌یه... من‌ده گئدیم؟
ـ من بیلمرم ... اونو آتان بیلر... ده‌سته‌یی وئردیم اونا...
ـ سالام آتا...
ـ سالام، نه اولوب؟
ـ آتا برزیل بوگون اویونون اوددو؟
ـ هه...
ـ یاخشی دسته‌یی وئر آناما...
ـ آنا آتام هه دئدین ائشیتدین؟ من گئتدیم!
قولو ائو ایله اداره‌ده/حیکایه‌جیک
قولو ائو ایله اداره‌ده
یازان: حسین واحدی
ساعات سحرچاغی یئددی‌نی گؤستریردی، قولو یوخویا قالمیشدی، کؤرپه اوشاغی یوخودان اویانیب، اینقه-اینقه ائتمه‌یه باشلادی. بو سس‌له قولودا یوخودان دوروب ال-اوزون یومادان، تله‌سیک گئینییردی. قادینی، تئز چای-چؤرک حاضیرلاییب، قولو ایسه سوفرا باشیندا اوتوردو. چؤره‌ک بوغازیندان آشاغی ائنمه‌میش دئدی:
"آی آرواد، یئنه برک- برک تاپیشیریرام ها، سویو آز آچین، سوبانین خورتون لاپ آزا قویون، هله باجارسان سؤندور، گئجه یاندیرارسان، پرده‌لری قیراغا چک ائوه گونش دوشسون، چیراق‌لاریدا، قارانلیق دوشمه‌یینجه یاندیرما و...!
آز قالیردی بوغولا، آما تاپیشیریقلاریندان ال چکمیردی. یئمکدن قورتولوب ایداره‌یه ساری یوللا دوشدو.
ساعات اون‌ایکی‌نی گؤسته‌ریردی، قولو ایداره‌ده لم وئریب اوتورموشدو، ایش یئرینه اینترنتده گزیردی، گونشین ایشیغی اوتاغیندان دولوب داشیردی، چیراق‌لار ایسه اوغلان تویوندایدیلار، سوبا آلوو ایچینده قالمیشدی.
قولو، ماسا آرخاسیندان آیریب، پنجره قاباغینا گئدیب، سیقار آلیشدیردی.
نامه‌ای به شهردار و شورای شهر اورمیه
نامه‌ای به شهردار و شورای شهر اورمیه
ذکر نامش زینت بخش هر کاریست، بسم الله الرحمن الرحیم
شهردار عزیز و اعضای محترم شورای شهر اورمیه
سلامٌ علیکم
نمی‌دانم از کجا و چگونه شروع نمایم. مدتی است، مى‌خواهم درد دلی با عنوان نامه برای جنابعالی بنویسم. نامه‌ای که امیدوارم بدستتان برسد.
آقای حضرت‌پور عزیز و اعضای محترم شورای شهر اورمیه، تلاش‌های شبانه-روزی جنابعالی و همکاران زحمت کشتان، جهت زیباسازی و پیشرفت شهر "اورمیه" محسوس و قابل تقدیر است. شما و همکارانتان، طی چند ماه گذشته، با کار و تلاش فراوان باعث شدید شهرمان با ظاهر جدیدی مواجه گردد. هر شهروندی همه‌ی این سازندگی‌ها را هر روز شاهد بوده و بیشتر از این به آینده‌ى شهر "عشق و زندگی" امیدوار می‌شود. بی‌شک اورمیه نگینی در دیار آذربایجان، نامش برای همیشه در اوج قله‌ها بوده و خواهد بود. برای همین همت مضاعفی لازم است تا نام اورمیه پرآوازه‌تر از این نیز باشد. همتی با همکاری مردم و مسئولین. به همین خاطر بر خود وظیفه دانستم تا پیشنهادهایی برای بهتر و زیباتر شدن شهرم خدمتتان ارائه نمایم. باشد که، مفید واقع گردد.
زیبایی‌هایى از زبان ترکى/ حسین واحدی
زیبایی‌هایى از زبان ترکى
درست صحبت کنیم، درست بنوییم
یازان: حسین واحدی
"و از نشانه‌های او آفرینش آسمانها و زمین و گوناگون بودن زبانهای شما و رنگهای شما است، همانا در این نشانه‌هایی است براى عالمان." (سوره روم/آیه 22)
هر زبانى براى هر جامعه، فرهنگ و تمدنى آیینه‌ای تمام نماست که در قالب آن تمامی اندیشه‌ها، احساسات، آداب و رسوم، کنش‌‌ها و تواناییهاى هر فردى از اجتماع بیان می‌شود. به نوعى مى‌توان گفت، فرهنگ، تمدن و آداب و رسوم زمانى حیات دارند که زبان حیات دارد. بنابراین هیچ حامعه‌ای را نمیتوان بدون زبان تصور کرد. زبانی که بوسیله آن در هر لحظه میلیون‌ها ارتباط بین انسانها برقرار می‌شود.
همه زبان‌ها برای گویشوران آن زبان مهم و قابل احترام است، و اگر به هریک از زبان‌ها بها داده نشده و در رسانه‌ها، مدارس و دانشگاهها و مکاتبات از آن استفاده نشود، به مرور زمان آن زبان مریض شده و رفته-رفته به طرف مرگ سوق پیدا مى‌کند و همانطور که در ابتدا به آن اشاره شد مرگ یک زبان یعنی از بین رفتن فرهنگ، آداب و رسوم و تمدن بشری همراه آن.
گؤبه‌لک‌لر ایله چینار/ Göbələklər ilə Çinar
یئنی‌یئتمه‌لر اوچون حیکایه
گؤبه‌لک‌لر ایله چینار
یازار: حسین واحدی
یاغیش یاغماق اوزره‌یدیر. قارا بولودلار های-کوی سالمیشدیرلار. ایلدیریم‌لار چاخاراق یاغیشین گلمه‌سینی قورتلاییردیلار.
بیرآزدان یاغیش یاغمایا باشلادی. آغاج‌لار سئوینج ایچینده یاشاییردیلار. هر یئر ایسلانمیشدی. بالاجا بؤجکلر،چکیرگه‌لر، ایلبیزلر و... اوت‌لارین یارپاقلارینین آلتینا سیغینمیشدیرلار.
بولودلار کؤینک‌لرین سیخیب قورتولاندان سونرا، دوم- دورو ماوی گؤی اورمانا گولومسه‌دی. گونش ایسه بولودلارین کؤچمه‌سیندن سونرا کئفی سازالیب، گؤیون دورولوغوندا اؤزونه باخیب ساچلارینی داراماغا باشلادی.
بو آرادا قوجا چینارین دیبیندن ایکی گؤبه‌لک ایلدیریم‌لارین چاخماسیندان سونرا یئردن پیرتلامیشدیلار. چوخ سئوینیردیلر. باشلارین بویان-اویانا چئویریب بؤیوک بیر یئرین صاحیبی اولدوقلارینی ساندیلار.
ایکی گوندن سونرا بیر آز تؤره‌لیب، قول-قاناد آچیب یاخینلیق‌لاریندان کئچن کیچیک بؤجکلری دیسکیندیریب، "بورالارا دولانمایین بورا بیزیم‌دیر" دئییب اونلاری قوولاییردیلار.
اوجا چینارلار ایسه بو بالاجا قوناقلارین ایشلرینه یاخیندان باخیب هئچ نه دئمه‌ییردیلر.
ایکیز گؤبه‌لک‌لر بیرگون یاخینلیق‌لارینداکی چیناریدا اورادان قوومالارینی دوشوندولر. چینارا ساری اوز توتوب:
"هئی یئکه دوه! بورادان تئز چیخ گئت بورا بیزیم یورد-یووامیزدیر" دئییب چیناری تعجب‌لندیردیلر.
قوجا چینار گؤبلک‌لرین بو سؤزوندن هویوخوب، اونلارا:
"آی قونشولار نه اولوب سیزه، نه دئییرسیز؟" دئدی.
سونرا داوام ائتدی: "دؤرد گون عؤمرونوزدن کئچیر، باشینیزا کولگه سالدیم، یئل‌دن قورودوم، یووا وئردیم سیزه، ایندی ایسه گمی‌ده اوتوروب گمی‌چی گؤزو چیخاریرسینیز؟"
گؤبلک‌لر اوجادان گولوب:
"سن نه دئییرسن قوجا، سن یوخ‌ایدین! بیز بورادایدیق! سن نه زامان گلیب‌سن؟ صاباحادک گئتمه‌سن اؤزوموز سنی قووالایاجاغیق، آنجاق بیزدن دئمک" دئییب، پیچیلداشدیلار.
چینار ایسه اؤزونو ایتیرمه‌ییب:
"اولسون زامان هر شئیی آچیق- آیدین ائده‌جک» دئیه اونلارا جاواب وئردی!
بو دئییشمه‌نین صاباحی، گونش ساچلارینی اورمانا سرنده، چیناری یوخودان اویاتدی. چینار اسنه‌ییب آیاغی آلتینا باخاندا، گؤردو گؤبله‌ک همیشه‌لیک یوخویا گئدیبلر.
یئمه‌لی فهله/ حیکایه
ائل حیکایه‌لریندن
یئمه‌لی فهله
حاضیرلایان:حسین واحدی
مشه قولو سحر چاغی ساعات 6:45 دقیقه‌ده اوغلو سولئیمانی یوخودان اویادیب دئدی:
ـ بالا بسدی آخی به! گون چیخدی سن اویانمادین! اده مه‌یه دئمه‌میشدیم تئزدن دور گئت فهله‌مئیدانیندان بیرینی گتیر بو حیه‌طین دووارین اوجالداق!
ـ دده! ... دده!
ـ نه‌دی؟ اؤلوسن دوراسان؟.... جان چکیسن؟ ... بسدی دور گؤروم...
ـ دئییرم دده‌سن هئچ ساعاتا باخمیسان؟ ... آخی ایندی‌ده فهله گلر مئیدانا؟
ـ اولان [اوغلان] دور جهنم اول گؤروم... سنه باخما خاخ [خالق] صوب شاواخدان گئدیر ایش دالیجا... آغایا باخ! دئییر بلکه هامی بونا تای بئیاردی! گون اورتایاجان یاتیر!
سولئیمان ایشینی سئچیب تله‌سیک آیاغا قالخیب ال-اوزونو یومادان گئیینیب ائودن چیخدی. مشه قولو ایسه حیه‌طده‌کی کرپیج‌لری دووار ایشله‌مه‌یه حاضیرلاماغا گئتدی. بیر ساعات کئچمه‌میش سولئیمان یانیجا بیر 45-50 یاشلی کیشینی گتیررک ایچه‌ری گیردی.
گؤی‌ده اولان ائی بیزیم آتامیز/حیکایه‌جیک
گؤی‌ده اولان ائی بیزیم آتامیز
یازار: لئاندرو اوروینا
چئویرن: حسین واحدی
چاووش، اوشاغین باجی‌سی ایله آناسینی سورغویا چکیردی، یوزباشی ایسه اوشاغین الیندن توتوب اؤزو ایله باشقا اوتاغا آپاردی.
"آتان هاردادیر؟" دئدی.
اوشاق دیل آلتی جاواب وئردی: گؤیه گئدیب‌دیر.
یوزباشی حئیرانلیق‌لا سوروشدو: نمنه؟! اؤلوب؟!
اوشاق، "یوخ. هر گئجه گؤی‌دن آشاغی گلیب، بیزله شام ییئیر.» دئدی.
یوزباشی، گؤزلرین دولاندیریب تاوان‌دا بیر قاپی‌جیغی گؤردو.
***
سؤزلوک:
چاووش: گروهبان
یوزباشی: سروان
حئیران: تعجب
تاوان: سقف
قاپی‌جیق: دریچه/دربچه
اورمیه‌لی حالواچی حسین مظلوم
اورمیه‌لی حالواچی حسین مظلوم
حاضیرلایان: حسین واحدی
رحمتلیک حسین مظلوم حالواچی، 1307-ده اورمیه ده دونیایا گؤز آچیر. او بو شهرده بویا- باشا چاتیب حالواچی‌لیق ایشینی اؤزونه پئشه ائدیب یاشاییشینی کئچردیر. او بو ایشی نئچه ایل شاگیرد‌لیک‌دن سونرا باشلاییر. آنجاق سونرالار چکدیگی زحمتین قارشیلیغی اولاراق اورمونون دوشابچی‌خانا بازاریندا اؤزونه توکان آلیر.
بوتون اورمیه‌لی‌لرین تانیدیغی حالواچی حسین مظلوم، ایشینده جدی، صداقتلی، آللاه آدامی و... اولاراق میللتینین اوره‌یینده اؤزونه یئر آچیر. اونون الدن توتمالاری، دوزلوک لری و دادلی حالوالاری آدینی دیللر ازبری ائدیر. اونو یاخیندان تانییانلارین دئدیگینه گؤره او حالواراری باغلامایا (بسته یه) چکنده بیرآز دا آرتیق چکردی.
دونیانین ان موتلو اینسانی
دونیانین ان موتلو اینسانی
یازار: حسین واحدی
مدرسه‌دن چیخیب اؤز اوشاقلیق دونیاسیندا، ائوه ساری گئدیردی. دام-دووارا باخیردی، توكانلارا، اینسانلارا، ماشین‌لارا و ... ، هئچ بیلمه‌ییردی نه ائدیر!
